Adet Düzensizliği

Adet düzensizliği (menstrüel düzensizlik), adet döngüsünün beklenenden daha uzun, kısa, düzensiz veya ağrılı olması durumlarını ifade eder. Bu durum birçok faktörden kaynaklanabilir ve bazen altta yatan bir sağlık sorununun belirtisi olabilir. Aşağıda adet düzensizliğinin nedenleri, belirtileri, tanı yöntemleri ve tedavileri hakkında detaylı bilgiler yer alıyor.

Adet Düzensizliği Türleri

  1. Oligomenore: Adet döngüsünün 35 günden uzun sürmesi.
  2. Polimenore: Adet döngüsünün 21 günden kısa sürmesi.
  3. Amenore:
    • Primer Amenore: 16 yaşına kadar adet görülmemesi.
    • Sekonder Amenore: Daha önce adet görmüş bir kadının 3 ay veya daha uzun süre adet görmemesi.
  4. Menoraji: Adet kanamasının aşırı miktarda ve uzun süre devam etmesi.
  5. Metroraji: Adet dönemleri arasında düzensiz kanama.
  6. Dismenore: Ağrılı adet görme.

Nedenleri

1. Hormonal Dengesizlikler

  • Ergenlik ve Menopoz: Hormonal değişiklikler nedeniyle düzensizlik normal olabilir.
  • Polikistik Over Sendromu (PCOS): Yumurtlamanın olmaması veya düzensiz olması.
  • Tiroid Hastalıkları: Hipotiroidi veya hipertiroidi adet döngüsünü etkileyebilir.
  • Hipotalamo-Hipofiz Bozuklukları: Beyin hormonlarının düzenlenmesindeki sorunlar.

2. Yaşam Tarzı Faktörleri

  • Aşırı stres
  • Hızlı kilo kaybı veya obezite
  • Yoğun egzersiz
  • Yetersiz beslenme

3. Üreme Organlarına Bağlı Sorunlar

  • Endometriozis: Rahim iç tabakasının rahim dışında büyümesi.
  • Miyomlar ve Polipler: Rahim içindeki iyi huylu büyümeler.
  • Yumurtalık Kistleri
  • Pelvik Enfeksiyonlar

4. Diğer Nedenler

  • Doğum kontrol yöntemleri (hormon içeren spiraller, haplar)
  • Gebelik (dış gebelik dahil)
  • Kanama bozuklukları
  • Kronik hastalıklar (diyabet, otoimmün hastalıklar)

Belirtiler

  • Adet döngüsünün süresinde ve miktarında değişiklik
  • Beklenmeyen kanamalar
  • Adet sırasında şiddetli ağrı veya kramp
  • Tüylenme, akne veya kilo alımı (PCOS belirtisi olabilir)
  • Sıcak basması, gece terlemeleri (menopoz belirtileri)

Tanı Yöntemleri

  1. Anamnez ve Fizik Muayene: Hasta öyküsü alınır, adet düzeni hakkında bilgi toplanır.
  2. Kan Testleri:
    • Hormon seviyeleri (FSH, LH, TSH, prolaktin)
    • Kan şekeri ve insülin direnci (PCOS için)
  3. Ultrasonografi:
    • Yumurtalık ve rahim yapısının değerlendirilmesi.
  4. Diğer Testler:
    • Histeroskopi (rahim içinin incelenmesi)
    • Endometrial biyopsi

Tedavi Yöntemleri

Tedavi, altta yatan nedenlere bağlı olarak planlanır:

1. Medikal Tedaviler

  • Hormonal Tedaviler:
    • Doğum kontrol hapları (adet düzenini sağlamak için)
    • Progestin tedavisi
    • Tiroid hormon tedavisi (hipotiroidi varsa)
  • İnsülin Duyarlılığını Artırıcı İlaçlar: PCOS için metformin.
  • Ağrı Kesiciler: Dismenore tedavisi için.

2. Cerrahi Tedaviler

  • Miyomlar veya polipler için cerrahi müdahale.
  • Endometriozis cerrahisi.

3. Yaşam Tarzı Değişiklikleri

  • Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz.
  • Stres yönetimi.
  • Aşırı kilo kaybından veya obeziteden kaçınmak.

4. Alternatif Yöntemler

  • Akupunktur
  • Bitkisel takviyeler (sadece doktor onayıyla)

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

  • Adet döngünüzde ani ve ciddi değişiklikler fark ediyorsanız.
  • Kanama miktarı aşırı artmışsa.
  • Adetleriniz 3 aydan uzun süre kesilmişse.
  • Şiddetli ağrı ve rahatsızlık varsa.

Adet düzensizliği bireysel olarak farklılık gösterebilir, bu nedenle bir uzmanla görüşmek ve kişiselleştirilmiş bir tedavi planı oluşturmak önemlidir.