AŞILAMA (IUI – İNTRAUTERİN İNSEMİNASYON)
Aşılama (IUI), çocuk sahibi olmakta zorlanan çiftlere yardımcı olmak amacıyla uygulanan bir yardımcı üreme tekniğidir. Bu yöntem, spermin laboratuvar ortamında yıkanıp hazırlanarak, doğrudan rahim içine enjekte edilmesini içerir. Amaç, spermin yumurtaya ulaşma ve döllenme şansını artırmaktır.
Aşılama Kimlere Önerilir?
- Açıklanamayan İnfertilite: Çiftlerde infertilite nedeni belirlenemediğinde.
- Hafif Erkek Faktörü: Sperm sayısında veya hareketliliğinde hafif azalma olduğunda.
- Rahim Ağzına Bağlı Problemler:
- Servikal mukus kalitesinin düşük olması.
- Spermin serviksten geçememesi.
- Endometriozis: Hafif dereceli endometriozis vakalarında.
- Ovulasyon Bozuklukları: Yumurtlamanın düzenlenmesi ile birlikte kullanılabilir.
- Donör Spermi: Kadın hastalarda sperm donasyonu gerektiğinde.
- Cinsel İlişki Problemleri:
- Cinsel işlev bozuklukları.
Aşılama İçin Gerekli Koşullar
- Açık Fallop Tüpleri: Tüplerin tıkalı olmaması gerekir. Bu, histerosalpingografi (HSG) ile doğrulanır.
- Sağlıklı Yumurtlama: Kadın, düzenli ovulasyon yapıyorsa veya ilaçlarla yumurtlama sağlanabiliyorsa.
- Yeterli Sperm Kalitesi: Sperm analizi sonucunda belirli bir sayıda ve hareketlilikte sperm mevcut olmalıdır.
Aşılama Süreci
1. Hazırlık Aşaması:
- Kadının yumurtlama döngüsü takip edilir.
- Gerekirse ovulasyon indüksiyonu (yumurtlamayı uyarıcı ilaçlar) uygulanır.
- Yumurtanın büyy\u00fklüğü ultrasonla izlenir.
2. Sperm Hazırlığı:
- Erkekten alınan sperm örneği laboratuvarda hazırlanır.
- Hareketli ve kaliteli spermler seçilir, yıkama işlemiyle ayrıştırılır.
3. Aşılama İşlemi:
- Kadın, jinekolojik muayene pozisyonunda hazırlanır.
- İnce bir kateter yardımıyla hazırlanmış sperm doğrudan rahim içine enjekte edilir.
- İşlem genellikle ağrısızdır ve birkaç dakika sürer.
4. Sonraki Süreç:
- İşlem sonrası hasta kısa bir süre dinlendirilir.
- 2 hafta sonra gebelik testi yapılır.
Aşılama Başarı Oranları
- Başarı oranları, çiftin yaşına, infertilite nedenine ve sperm kalitesine bağlı olarak değişir.
- Genel başarı oranı %10-20 civarındadır.
- 3-4 denemeden sonra başarı oranları düşer. Bu durumda tüp bebek (IVF) gibi ileri yöntemler düşünülür.
Aşılama ile İlgili Riskler
- Çoğul Gebelik: Ovulasyon indüksiyonu kullanıldığında çoğul gebelik riski artabilir.
- Hafif Karın Ağrısı: İşlem sonrası kısa süreli hafif rahatsızlık olabilir.
- Enfeksiyon: Nadiren rahim içi enfeksiyon gelişebilir.
Avantajları
- Cerrahi işlem gerektirmez.
- Daha az maliyetlidir ve tüp bebek tedavisine göre daha az invazivdir.
- Doğal bir süreçle benzer şekilde ilerler.
Dezavantajları
- Tüp bebek tedavisine göre başarı oranı daha düşüktür.
- Uygun hasta seçimi yapılmazsa işlem başarısız olabilir.
Aşılama (IUI), doğru hastalarda etkili ve basit bir yardımcı üreme yöntemidir. Uygulama sırasında uzman bir hekim tarafından yürütülmesi, doğru zamanlama ve dikkatli bir takiple başarı şansını artırabilir. Tedaviye başlamadan önce detaylı bir inceleme yapılması ve çiftin bireysel ihtiyaçlarına uygun bir yaklaşım belirlenmesi önemlidir.